İslami Miras (Feraiz) Hesaplama
İslami kurallara göre miras taksimi hesaplayın. Vefat eden kişinin mirasının İslami hükümlere göre nasıl paylaştırılacağını öğrenin.
Miras Hesaplama Aracı
İslami Miras Hukuku (Feraiz) Hakkında
Feraiz Nedir?
Feraiz, İslam hukukunda miras paylarının belirlenmesiyle ilgili kurallar bütünüdür. Kur'an-ı Kerim ve Hadis-i Şerifler'de belirtilen esaslara göre miras taksimi yapılır.
Miras Taksim Sırası
- Cenaze masrafları
- Borçların ödenmesi
- Vasiyet (max. 1/3)
- Mirasçı payları
Mirasçı Kategorileri
- Farz mirasçılar: Payları belirli
- Asabe mirasçılar: Kalan malı alır
- Zevi'l-erham: Diğer akrabalar
Temel Prensipler
- Erkek çocuk kızın iki katı alır
- Eş payları çocuk durumuna göre değişir
- Anne-baba her zaman pay alır
Sıkça Sorulan Sorular
İslam'da miras taksimi (Feraiz) şu sıraya göre yapılır:
- Cenaze masrafları düşülür: Defin işlemleri, kefenlik masrafları
- Borçlar ödenir: Vefat eden kişinin tüm borçları
- Vasiyet yerine getirilir: Maksimum malın 1/3'ü kadar
- Kalan miktar mirasçılara dağıtılır: İslami kurallara göre
Mirasçıların payları Kur'an-ı Kerim'de belirlenmiş oranlara göre hesaplanır.
İslam hukukuna göre vasiyet ile ilgili önemli kurallar:
- Miktar sınırı: Vasiyet malın en fazla 1/3'ü kadar olabilir
- Alıcı şartı: Mirasçı olmayan kişilere yapılabilir
- Mirasçılara vasiyet: Diğer mirasçıların rızası olmadan geçersizdir
- Fazla vasiyet: 1/3'ten fazlası ancak diğer mirasçıların onayıyla geçerlidir
- Yazılı şart: Vasiyet yazılı olarak kayıt altına alınmalıdır
İslam hukukunda çocukların miras payları şu şekildedir:
- Genel kural: Erkek çocuk kız çocuğun iki katı pay alır
- Sadece kız çocuk: Tek kız varsa mirasın yarısını alır
- Çoklu kız çocuk: İki veya daha fazla kız çocuk varsa mirasın 2/3'ünü paylaşırlar
- Karışık durum: Erkek ve kız çocuk birlikte varsa erkek kızın iki katı alır
- Kardeş engeli: Çocuklar varken kardeşler miras alamaz
- Torun durumu: Çocuk yoksa erkek torunlar da çocuk gibi değerlendirilir
Eşlerin miras payları çocuk durumuna göre şu şekildedir:
- Koca (çocuk yoksa): Mirasın yarısını (1/2) alır
- Koca (çocuk varsa): Mirasın dörtte birini (1/4) alır
- Kadın (çocuk yoksa): Mirasın dörtte birini (1/4) alır
- Kadın (çocuk varsa): Mirasın sekizde birini (1/8) alır
- Çoklu eş: Kadınların toplam payı aynı kalır, aralarında bölüşülür
- İddet şartı: Boşanma iddeti içinde vefat halinde miras hakkı devam eder
Anne ve babanın miras payları duruma göre değişir:
- Anne (çocuk varsa): Mirasın 1/6'sını alır
- Anne (çocuk yoksa, kardeş varsa): Mirasın 1/6'sını alır
- Anne (çocuk ve kardeş yoksa): Mirasın 1/3'ünü alır
- Baba (çocuk varsa): Mirasın 1/6'sını alır
- Baba (çocuk yoksa): Asabe olarak kalan malı alır
- Her iki ebeveyn hayatta: Anne ve babanın payları birlikte hesaplanır
Kardeşlerin miras durumu şu koşullara bağlıdır:
- Temel şart: Çocuk (erkek-kız) ve baba olmamalı
- Öz kardeşler: Aynı anne-babadan olan kardeşler önceliklidir
- Baba bir kardeşler: Öz kardeş yoksa miras alırlar
- Anne bir kardeşler: Belirli payları vardır (1/6 veya 1/3)
- Erkek-kız ayrımı: Erkek kardeş kız kardeşin iki katı alır
- Annenin varlığı: Anne kardeşlerin payını etkileyebilir
İslam hukukunda miras engelleyici başlıca durumlar:
- Öldürme: Mirasçının müteverrıyı öldürmesi
- Din farkı: Müslüman ile gayrimüslim arasında miras yok
- Kölelik: (Tarihsel durum) Köle miras alamaz/bırakamaz
- Ridde: İslam'dan çıkma durumu
- Lanet: Karşılıklı lanetleşme (mülâane)
- Gaiplik: Uzun süreli kayıp olma durumu
Feraiz hesabında özel durumlar:
- Avl (Eksiklik): Paylar toplamı mirası aştığında orantılı azaltma
- Reddi (Artma): Miras farz mirasçılardan arttığında orantılı dağıtım
- Müştereke: Anne, koca ve öz kardeşlerin özel durumu
- Himâriyye: Özel hesaplama gerektiren karmaşık durum
- Akdariyye: Altı kişinin mirasçı olduğu özel problem
- Garraviyye: Büyükanne ve kardeşlerin yarıştığı durum
Torunların miras alma durumu:
- Erkek torun: Baba vefat ettiyse büyükbabanın mirasından pay alır
- Kız torun: Baba vefat etmişse ve amca yoksa miras alabilir
- Hicab durumu: Amca varsa erkek torun mirastan mahrum kalır
- Vasiyet yolu: Vefat eden çocuğun hakkı kadar vasiyet edilebilir
- Modern hukuk: Türk hukukunda çocukların yerine torun alır
- Tenzil: Ölen çocuğun yerini torunun alması
İslami miras hukuku ile modern hukuk arasındaki temel farklar:
- Pay oranları: İslami hukukta paylar Kur'an'da belirlidir
- Cinsiyet ayrımı: İslam'da erkek kızın iki katı, modern hukukta eşit
- Eş payları: İslami hukukta çocuk durumuna göre değişir
- Vasiyet sınırı: İslam'da 1/3, modern hukukta serbest
- Mirasçı tanımı: İslami hukukta kan bağı esas
- Evlatlık durumu: İslam'da miras hakkı yok
Miras Hesaplama Örnekleri
Örnek 1: Eş ve Çocuklar
Durum: Eş, 2 erkek çocuk, 1 kız çocuk
- • Eş payı: 1/8 (çocuk var)
- • Erkek çocuklar: 10/24 (paylaşırlar)
- • Kız çocuk: 5/24
100.000 TL miras için: Eş 12.500 TL, her erkek çocuk 20.833 TL, kız çocuk 10.417 TL
Örnek 2: Anne-Baba ve Eş
Durum: Eş, anne, baba (çocuk yok)
- • Eş payı: 1/4 (çocuk yok)
- • Anne payı: 1/3
- • Baba payı: Kalan (5/12)
100.000 TL miras için: Eş 25.000 TL, anne 33.333 TL, baba 41.667 TL
Önemli Bilgi
Bu hesaplayıcı genel bilgi amaçlıdır ve İslami miras hukukunun temel kurallarına göre yaklaşık sonuçlar verir. Kesin hükümler için mutlaka bir İslam hukukçusuna danışınız.
Dikkat!
Miras hesaplaması karmaşık bir konudur ve duruma göre farklı hükümler uygulanabilir. Bu hesaplayıcı en temel durumlar için geçerlidir.